vrijdag 4 februari 2011

Gemeentereiniging


Jaren geleden gaf ik een kennis voor haar verjaardag een aardigheidje. Ze pakte het uit, zag een stukje zeep, keek me aan en zei grappend: “Hoe zo? Ruik ik niet goed?” Dat was even schrikken. Natuurlijk was dat niet zo bedoeld! Daarna durfde ik niemand meer een stukje zeep te geven.
Dit jaar werd voor mijn verjaardag een cadeautje bezorgd. Toen ik het uitpakte, vond ik in een mooi Madruska-doosje een rond stukje zeep. Op het bijgevoegde kaartje stonden deze woorden: “de zeep heb ik zelf gemaakt, lila en parelmoer, in de vorm van cirkels. Met een middelpunt. En met de geur van jasmijn. Voor jou, dit jaar, al het goede met het thema “reiniging”.
Voor mij, en voor mijn werk in de kerk, is het een veelzeggend symbolisch geschenk. Ik weet het: wij ruiken niet goed. Er moet iets gebeuren. Een grote schoonmaak. Een nieuw begin. In het reine komen met het kwaad. De kerk kent daarvoor het teken van de doop: het afwassen van zonden, het kwaad achter je laten, en opnieuw beginnen. Gemeentereiniging. Weten van opstaan en groeien in het licht van Christus. Dat is de theorie. Maar hoe moet het in de praktijk?
Ik kreeg nog een ander cadeau. “Een keukenmeiden roman”, van Kathrijn Stockett. Het vertelt van vijftig jaar geleden, van zwarte vrouwen in het zuiden van de V.S, die hulpen zijn voor witte dames. Van vrouwen die verdacht worden gemaakt, naar beneden gehaald en vernederd. Ze koken, wassen, maken schoon en verzorgen met veel liefde de witte kinderen. Ze reinigen de witte WC’s, maar mogen er zelf geen gebruik van maken. Want dat zou ziek maken.
Met elkaar, en met de hulp van een witte vrouw, overwinnen ze de angst en beginnen een gewaagd project: het schrijven van een boek. Ze zoeken elkaar op en vertellen de ervaringen van hun dagelijks leven. Zij brengen het kwaad aan het licht. Het kwaad van racisme en seksisme. Het schrijven en publiceren van het boek werkt voor hen bevrijdend en reinigend. Er gaat iets nieuws gebeuren…
Wat we als kerkelijke gemeenschap nodig hebben is: verhalen vertellen, en naar elkaar en naar anderen willen luisteren. Schrijven. Ontdekken wat niet goed was. Bereid zijn om nieuwe wegen te zoeken en te gaan. En we zouden zeep kunnen maken, rond en met cirkels, en met de geur van jasmijn…