MARIA

De maand mei is van Maria. De Raad van Kerken publiceerde daarom een oecumenisch  themanummer ’Maria’, waarin theologen en voorgangers uit verschillende kerken vertellen over hun ‘beeld’ van Maria. Hun bijdragen worden als een veldboeket van kleurrijke bloemen aan de lezers aangeboden.
Daarnaast vroeg het boek ‘Het vloekhout’ van Johan de Boose mijn aandacht, met een groot interview in Trouw met de vette kop er boven: Maria een maagd, ‘dat gelooft toch niemand?’ De Boose zegt te volgen wat historici ook naar voren hebben  gebracht: Maria is verkracht door Romeinse soldaten.

Als protestantse studenten theologie zetten we 50 jaar geleden grote vraagtekens bij de maagdelijkheid van Maria. Hoe is zij zwanger geworden van Jezus, vroegen wij. Het antwoord was: ‘Dat gaat niemand wat aan. Wat er biologisch is gebeurd, is en blijft een blinde vlek. Daar valt niets over te zeggen. Maar het kind dat zij draagt, is van God.´ Ondertussen heeft door de eeuwen heen de Kerk die blinde vlek wel op een heel specifieke wijze ingevuld, mysterieus, maagdelijk, los van de seksualiteit. En die heilige maagdelijke staat is door de RK Kerk verheven en verheerlijkt. Tot vandaag de dag. Wordt het niet tijd, dat de kerken nieuwe, contextueel theologische inzichten naar voren brengen? Niet alleen omdat niemand het meer gelooft: ´Maria een maagd´, maar ook omdat het bijbels theologisch niet meer houdbaar is. Daarover lezen we echter in het boekje van de Raad van Kerken helemaal niets. Wel legt Yosé Höhne-Sparboth verbanden tussen de geschiedenis en de Mariadevoties. Zij schrijft: ‘Maria Koningin’ kwam op toen de kerk keizerlijk werd  (in Elst werd nu – bij het Koningsconcert in 2019 – het lied ‘Regina Coeli’ (Koningin van de hemel) gezongen en werd een direct verband gelegd met onze prachtige Koningin Maxima), en ‘Maria Maagd’ toen het priester celibaat tot wet werd.  Ach, het priestercelibaat. Hoe moet de Kerk ermee verder? De crisis is in vele opzichten groter en pijnlijker dan we vermoedden.

Maria. Ik kleur mijn beeld over haar in met de geschiedenis van Israël van onderdrukking en bevrijding, van ballingschap en thuisgebracht worden. Met de verhalen van de oermoeders Tamar, Rachab, Ruth en Batseba en met het leven van Jezus. Niet in de eerste plaats dus met roemvolle glorie, maar met de dieptepunten van - haar aangedaan – onrecht, en hoe zij haar weg vond. Met een God die hoort en ziet en zich ontfermt. Maria de lijdende dienstmaagd. Zij zal vernederd en bespot zijn toen ze zwanger werd. Zij staat op uit haar schandelijke vernedering, uit haar angst en schaamte. Als we er al iets over willen zeggen, dan eerder dit. En ik geloof dat het vele mensen goed zou doen als hier ook in de kerken niet langer over gezwegen zou worden….
 

In het boekje vond ik deze tekening: Maria en Jezus met en in elkaar samenvallend, in één lijn met elkaar verbonden. Zo mooi verbeeld.

Ineke van Middendorp-Sonneveld   
Elst, mei 2019