De derde stap: naar Arnhem-Zuid op zondag 28 februari 2016

Het project van de Protestantse Kerk in Nederland voor de 40-dagentijd heet: ‘zet een stap naar de ander’. Ik wil gehoor geven aan de oproep door elke zondag naar een andere kerk te gaan als zoekende vreemdeling. Ik wil mensen vragen naar hun vastenpraktijk in deze tijd voor Pasen.

De eerste stap was naar Zetten, naar een gezamenlijke dienst van Vluchtheuvelgemeente en de Rank met ds. Mariska van Beusichem. De tweede stap was naar Lent, een doopviering met ds. Dick Kruyt.
Mijn derde stap is naar Arnhem-Zuid, de Salvatorkerk. Voorganger is ds. Anja Vogelzang.


De zon schijnt. Er staat een straffe koude noordoostenwind. Op de fiets betekent dat trappen, tegen de wind in, alsof je een gevecht aangaat, ook met de tijd. Ik wil niet te laat komen. Dat lukt.
Ik voeg me bij de mensen die de kerkzaal binnengaan, kijk rond, begroet, en proef de sfeer. Het valt me op dat er ook andere ‘vreemdelingen’ zijn. Er zit kleur in deze kerk.

Ik zet een stap naar de ander. Maar ik weet: ik kom voor mezelf. Voor mijn eigen kleine onderzoeksproject over de 40-dagentijd en het vasten. Ik wil kerkelijke gemeenten leren kennen en de manier waarop collega’s in diensten voorgaan. Nieuwsgierig ben ik.

Deze zondag is de evangelie-lezing van Lucas 13 vers 1 – 9. Jezus vertelt de gelijkenis van de onvruchtbare vijgenboom. De eigenaar zegt: ’Al drie jaar kom ik kijken of die vijgenboom vrucht draagt, maar tevergeefs. Hak hem maar om ….’ Maar de wijngaardenier zegt: ’Heer, laat hem ook dit jaar nog met rust, tot ik de grond eromheen heb omgespit en hem mest heb gegeven…’
De gelijkenis raakt me, omdat hij een belangrijke rol speelde in een conflictperiode 8 jaar geleden, in mijn gemeente. Twee buitengewone visitatoren die orde op zaken kwamen stellen in de kerkenraad, namen dit als uitgangspunt. Hun gedachte was: er zijn geen vruchten. Wij moeten een jaar lang aan het werk. Daarna is er ons oordeel…. We kregen dus een jaar. De visitatoren zaten bij de kerkenraadsvergaderingen. Zij besprenkelden ons met mooie gedachten, gebeden en vroegen elke vergadering: is er al wat onderling vertrouwen gegroeid? Er kwamen  geen vruchten. Wel groeide er over en weer frustratie. Na ruim een jaar schreven zij hun rapport en vertrokken. Het maakte me erg boos. Was dit de kerk? Ging men zo om met de Schrift? Wilde ik daarbij horen? Moest ik niet weg, afscheid nemen? Maar ik bleef. Niet omdat ik in ‘deze kerk’ geloofde. Maar er was iets dat zei dat ik moest blijven.

Deze zondag roept de gelijkenis mij terug naar het verleden. Met aandacht lees ik het zwarte schrift van mijn levensloop. Ik kijk naar wat er in mijn binnenkamer huist. Ik hoor in de preek van het grote geduld. Drie jaren wordt er uitgekeken naar vrucht. En dan komt er nog een jaar bij. Er is echte aandacht en zorg, in het licht van God. Er wordt gespit, diepgang gezocht, gekeken naar wat de oorzaken zijn van de vruchteloosheid. De grond wordt met geschikte mest bewerkt tot goede voedingsbodem. Ik wil kijken naar mezelf. Naar wat er nog in mij is aan mijn boosheid. Naar mijn eigen leerproces. Zouden mijn ervaringen ‘mest’ kunnen zijn voor de toekomst van collega’s in kerkelijke gemeenten? Hoe?  

Na de dienst nodigen een paar vrouwen mij uit voor de koffie en bieden een plaats aan hun tafel. De één heeft de liturgische bloemschikking verzorgd: een kubus met veel dor en doods gras, maar verborgen in de kern is het groen van de hoop te vinden, en begint het leven op te bloeien. Zij is actief geweest in de vredesbeweging. De ander vertelt vegetariër te zijn. Beiden hebben aandacht voor voedsel, voor wat zij eten. Zij vertellen dat er in de gemeenten van Arnhem-Zuid in deze tijd sobere solidariteitsmaaltijden gehouden worden van rijst en water. Ik ben aangenaam  verrast.  

Tenslotte is er een open, aandachtig gesprek met ds. Anja Vogelzang. Deze derde stap heeft wonderlijk goed gedaan. In de zon, als op vleugels en met de wind in de rug keer ik naar huis terug.  

Ineke van Middendorp-Sonneveld
emeritus predikante
In de 40-dagentijd, op weg naar de Ander