Christenen: schenk olie en zalf!

Nu wij druk bezig zijn met handen wassen, reinigingsvoorschriften in acht nemen en afstand van elkaar houden om het corona-virus te bezweren, ligt het voor de hand om aandacht te geven aan het symbool van de olie/zalf. Onze huid is schraal geworden door al dat wassen en de desinfecterende middelen. Dat vraagt om maatregelen. Om verzorging. Om een ritueel!

In de Dominicuskerk in Amsterdam leerde ik jaren geleden de handwassing kennen: uit een grote kan van een lampetstel werd water over je handen gegoten. Daarna werden je handen aandachtig afgedroogd. Het sprak mij erg aan. In mijn eigen gemeenten werd het ook ingevoerd. Voordat we op Witte Donderdag aan tafel gingen, was eerst het ritueel van ‘handen wassen’. 

We zongen het lied van Marijke de Bruijne:  

water van de reiniging  

klein hoefblad,

weegbree, 

maarts viooltje,
lepelblad en 

waterkers, 

viooltje driekleur, 

brandnetel

eerste bloei 

en jonge loten, 

kruiden van de reiniging. 

 In alle vroegte had ik die morgen een rondje door het landschap gefietst om de kruiden bij elkaar te zoeken om aan het water toe te voegen.

En nu, anno 2020 door de corona-pandemie met ruwe handen op weg naar Pasen, kunnen we toch niet anders als ook zalf aan het ritueel toevoegen. Zalf ze, nadat ze zijn afgedroogd. Ze hebben het nodig!

In de bijbel speelt olie/zalf een belangrijke rol. Jezus is de Gezalfde, de Messias, de Christus. Christenen zijn dus eigenlijk – naar de letterlijke betekenis -  ’gezalfden’, ook al zijn ze, althans in de protestantse traditie,  meestal niet gezalfd. In de katholiek traditie is het anders. Daar wordt op de woensdag in de Goede Week door de bisschop de nieuwe olie gezegend, gewijd. O.a. voor dopelingen. Voor de ziekenzalving. Vanuit de parochies komt men naar de kathedraal om met nieuwe olie bevoorraad te worden. Olie is het symbool van de Heilige Geest. Zij verzacht de schurende pijn, is een bron van Geestkracht, is bescherming tegen het kwaad en een teken van vrede.

Marcus 14, vers 1 – 10 vertelt over de zalving van Jezus. Hij is in een huis bij een feestmaal. Buiten is de sfeer om Hem grimmig: hogepriesters en schriftgeleerden zoeken een list om Hem ter dood te brengen. Dan komt er een vrouw binnen met zalf. Zij breekt een flesje met kostbare olie open en giet die over Zijn hoofd. Zij wijdt Hem tot de beloofde Messias! Is de sfeer buiten grimmig, nu wordt het ook binnen onplezierig. Ze wordt keihard bekritiseerd. Dan zegt Jezus: ‘Ik verzeker jullie: waar ook maar ter wereld het goede nieuws verkondigd wordt, zal ter herinnering aan haar verteld worden wat zij heeft gedaan’.

Het gebeurde mij op de woensdag voor Pasen: Ik vond een pakje op de stoep van de pastorie. Ik maakte het open. Het was een grote fles biologische olijfolie uit de Natuurwinkel. Er zat een kaart bij. “Voor jou: een fles olijfolie, als ‘bron van geestkracht’. Vertrouwen en vrede toegewenst, van een dolende reiziger, M’. Een vrouw schonk mij, de predikant, een grote fles olie. Het ontroerde mij zeer. Daarna ben ik olie gaan delen aan mensen om mij heen.

Laten wij, nu overal ter wereld een virus zich verspreidt en mensen handen wassen om levens te redden en de schade te beperken, aan haar denken, die olie schonk. Weest creatief, kerken en christenen! Doet je naam eer aan: wordt gezalfd en schenkt olie en zalf. Geeft het mensen in handen om hen sterk te maken en om het heil, waar ook ter wereld, uit te delen.

Ineke van Middendorp-Sonneveld
predikant buiten dienst